AYTAÇ ÖREN’İN YENİ KİTABI ÇIKTI
03/05/2025Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği (TDED) Yönetim Kurulu Üyesi, akademisyen Aytaç Ören’in, “Kurmacada Güvenilmez Anlatıcı” isimli eleştiri kitabı Pınar Yayınları arasından çıktı.
KURMACADA GÜVENİLMEZ ANLATICI - Arka Kapak Yazısı:
Güvenilmez anlatıcı yazardan kurmacaya doğal bir köprünün aktarımıdır. Anlatının içinde ya doğrudan anlatıcının algı, ön yargı veya bilişsel sınırlamaları ile ortaya çıkar ya da metnin kurgusal yapısından kaynaklanan bilinçli bir strateji olarak kullanılır. Ama güvenilmez anlatıcı, yalnızca bir teknik değil, yanı sıra edebiyatın insan zihni, algı, hafıza ve toplumsal dinamiklerle kurduğu ilişkiye dair derin bir sorgulamadır.
Aytaç Ören Kurmacada Güvenilmez Anlatıcı kitabında önce güvenilmez anlatıcının kuramsal yönlerini ele alıyor. Sonra dört önemli edebî eserde kuramsal çerçeveye bağlı kalarak bu anlatım tekniğinin nasıl işlediğine bakıyor. Tabii, güvenilmez anlatıcıyı yalnızca bir anlatı tekniği olarak değil aynı zamanda kurmacanın gerçekleşmesi ve dilin gerçekliği ifade etme sistemleri üzerinden kavramı sorgulayarak… Henry James’in anlatıcısı, sanrı ile gerçek arasındaki sınırları belirsizleştirirken, Fitzgerald’ın anlatıcısı, okurun olayları nasıl değerlendirmesi gerektiğine karışan bilinçli bir süzgeç işlevi görür. Salinger’ın anlatıcısı, bireysel kimlik, toplumsal yabancılaşma ve gençlik deneyiminin öznel doğası bağlamında güvenilmezliğini ortaya koyarken, Dostoyevski’nin anlatıcısı ise modern bireyin parçalanmış ruh hâlini ve gerçeklikle çelişkili ilişkisini gözler önüne serer. Aslında her bir anlatıcının arkasında insanın doğasına dönük karanlık gerçekliklere tutulan bir ışık olduğu da görülür.
Kurmacada Güvenilmez Anlatıcı James’ten Dostoyevski’ye, Fitzgerald’dan Salinger’a dört büyük eserde güvenilmez anlatıcının izini süren ufuk açıcı bir bakış…
Yayınevi: Pınar Yayınları
Tür: Eleştiri
Basım Yeri: İstanbul
Basım Tarihi: 2025
AYTAÇ ÖREN KİMDİR?
1972 Ankara doğumludur. 1997 yılı Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi İngilizce Öğretmenliği Bölümü mezunudur. Samuel Beckett’in Godot’yu Beklerken üzerine yüksek lisans tezi ve David Lodge’un kampüs romanlarında üstkurmaca üzerine doktora çalışması vardır. İngiliz edebiyatının önde gelen isimlerinden David Lodge’un Kurgu Sanatı, Yazıdaki Yaşamlar ve Bilinç ve Roman adlı yapıtlarını, İngiliz edebiyatında farklı bir kimlikle tanınan Graham Greene’in Generali Tanımak adlı eserini ve önemli bir boşluğu dolduracak Kenneth McMillan Newton’un Yirminci Yüzyıl Edebiyat Teorisi’ni Türkçemize kazandırmıştır. Üstkurgu kavramının Türk edebiyatında daha iyi anlaşılması için Üstkurgu/Üstkurmaca Üzerine başlıklı derlemeyi hazırlamıştır. Çağdaş Edebiyatın Kuramsal Seyri adlı çalışmanın editörlüğünü yapmıştır. Roman, roman kuramı, üstkurmaca, postmodern edebiyat teorileri ve karşılaştırmalı edebiyat üzerine çeşitli çalışmaları bulunmaktadır. Farklı kurumlarda çalıştıktan sonra şu an İstanbul’da Sağlık Bilimleri Üniversitesi’nde öğretim üyesi olarak görev yapmaktadır.
